Inleiding

De Coronacrisis raakt ons in meer of mindere mate allemaal. Voor een aantal van onze relaties heeft deze periode echter een grote impact op de omzet en liquiditeitspositie. Van enkele bedrijven hebben we een verzoek tot uitstel c.q. regeling inzake de betaling van pensioenpremies ontvangen. Wij hebben gemerkt dat de verzekeringsmaatschappijen, PPI’s en pensioenfondsen verschillende mogelijkheden bieden voor uitstel van betaling van pensioenpremies. Er zijn wettelijke spelregels vanuit de Pensioenwet (PW) en de Wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000 (Wet BpF). Wellicht worden deze uitgebreid als resultaat van het recente overleg tussen DNB en het ministerie van SZW.

Uitstel van betaling

De pensioenuitvoerders (verzekeraars en PPI’s) bieden t.b.v. een verzoek tot uitstel van betaling verschillende oplossingen aan. Wij onderkennen bij uitstel van betaling de volgende aandachts-punten:

• Achterstallige premies moeten in de toekomst worden ingehaald;
• Ingehouden werknemersbijdragen moeten worden afgedragen of teruggegeven;
• Blijvende premieachterstand leidt tot aantasten pensioenaanspraken van de werknemer;

Pensioenwet

In de Pensioenwet wordt de situatie van betalingsachterstand reeds behandeld en wel in de volgende artikelen:

Artikel 12 PW – premiebetalingsvoorbehoud Indien dit in de pensioenovereenkomst is opgenomen kan de werkgever in geval van een ingrijpende wijziging van omstandigheden het recht hebben om de betaling van het werkgeversdeel van de premie op te schorten. Het werknemersdeel moet wel worden afgedragen aan de pensioen-verzekeraar. Vanuit de parlementaire geschiedenis weten we dat als ingrijpende wijziging van omstandigheden het financieel onvermogen aan de zijde van de werkgever kan worden verstaan. Er moet sprake zijn van evidente overmacht. Het moet gaan om omstandigheden die ten tijde van de toezegging niet aanwezig waren of niet kenbaar waren. Hiervan lijkt bij de huidige coronacrisis sprake. Indien de werkgever gebruik maakt van de noodmaatregel werkgelegenheid (NOW), waarbij een opslag geldt van 30% voor pensioenpremies en werkgeverslasten, lijkt het redelijk om dit mee te wegen in de beoordeling van de financiële onmacht. Indien een beroep op artikel 12 wordt gedaan blijft de pensioenovereenkomst volledig in tact. De pensioenverzekeraar wordt geconfronteerd met een premie die door de werkgever niet (volledig) wordt voldaan maar waarbij de pensioenaanspraken wel in stand blijven en dus door de pensioenverzekeraar gehonoreerd moeten worden. De vraag is of een pensioenverzekeraar hierin mee zal gaan.

Artikel 19 PW – Eenzijdig wijzigingsbeding Op grond van dit artikel kan in de pensioenovereenkomst een bepaling zijn opgenomen die de werkgever de mogelijkheid geeft om de pensioenregeling eenzijdig aan te passen, waarbij de inhoud van de pensioenregeling wijzigt. Een werkgever kan alleen een beroep doen op het eenzijdig wijzigingsbeding als het belang bij de wijziging dermate zwaarwegend is, dat daarvoor de belangen van de werknemers in redelijkheid en billijkheid moeten wijken. Bijvoorbeeld een bedrijf dat in financiële problemen verkeert, waarbij de continuïteit van de onderneming in gevaar is en waarvoor het wijzigen van de pensioenregeling verlichting zou kunnen bieden. Ervaring leert echter dat dit geen eenvoudig traject is. Het is tevens niet bekend wat de invloed van de (reeds aangevraagde) NOW regeling op het zwaarwegend belang is. Bij artikel 19 wordt de pensioenovereenkomst voor de toekomst eenzijdig door de werkgever gewijzigd. In het licht van de coronacrisis zou hij kunnen besluiten om de pensioenovereenkomst zo te wijzigen dat alleen de risicodekkingen voor het nabestaandenpensioen, premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid en een eventuele arbeidsongeschiktheidspensioen worden gehandhaafd. De beschikbare premie voor het ouderdomspensioen is veruit de duurste component. Een dergelijke wijziging kan de werkgever financiële ruimte geven. Als de situatie zich weer normaliseert kan de pensioenovereenkomst, ook weer vanaf de toekomst, volledig in ere worden hersteld. Fiscaal zijn er mogelijkheden om het ontstane gat in de financiering voor het ouderdomspensioen eventueel te repareren.

Artikel 29 PW – Premieachterstand Met betrekking tot premieachterstand is in de Pensioenwet geregeld dat een pensioenverzekeraar onder strikte voorwaarden de pensioenverzekering premievrij mag maken. Dit mag echter pas nadat de pensioenverzekeraar zich aantoonbaar heeft ingespannen de achterstallige premies te incasseren en vervolgens de deelnemers schriftelijk op de hoogte heeft gebracht van de premieachterstand. Direct na deze informatie aan de deelnemers gaat een termijn van 3 maanden in waarna de opbouw van het pensioen met terugwerkende kracht premievrij wordt gemaakt. De dekking voor risico’s van vooroverlijden en arbeidsongeschiktheid blijven gedurende deze 3 maanden volledig in stand. Na deze periode van 3 maanden mag de verzekeraar de gehele verzekering met terugwerkende kracht tot maximaal 5 maanden, gelegen voor de mededeling aan de deelnemers, premievrij maken. De pensioenverzekeraar zal zich aantoonbaar ingespannen moeten hebben om de achterstallige premies te incasseren. Dit staat wellicht haaks op de, in verband met de coronacrisis, aangekondigde coulante(re) houding bij premieachterstanden. Vanuit de PW heeft  de pensioenverzekeraar, om geen onnodig risico te lopen met betrekking tot het tijdstip van premievrijmaking, geen andere keuze.

Eigen bijdrage werknemer Indien de eigen bijdrage en/of een eventuele vrijwillige bijspaarpremie, in de periode van 8 maanden op het salaris ingehouden is, kan de deelnemer bij de werkgever eisen dat deze premies wel worden afgedragen in de pensioenregeling. Indien dit niet is gebeurd zal bij daadwerkelijke premievrij-making de ingehouden premies over de periode van 8 maanden via het salaris teruggegeven moeten worden. Dus met terugwerkende kracht. Een voorbeeld: Een werkgever heeft een betaalachterstand voor de premies vanaf 1 mei. Vervolgens zal de pensioenverzekeraar uiterlijk 1 oktober (5 maanden later) de mededeling aan de deelnemers doen. Hierna gaat de periode van 3 maanden in, tot 1 januari 2021, waarbinnen de risicodekkingen volledig in tact blijven, om daarna met terugwerkende kracht tot 1 mei de verzekeringen premievrij te maken. Binnen de periode van totaal 8 maanden kan de werkgever bij normalisering van de situatie, in overleg met de pensioenverzekeraar, alsnog de achterstallige premies voldoen. Artikel 29 is ook voor premiepensioen instellingen (PPI) van toepassing.

Arbeidsovereenkomst

Het wijzigen van een pensioenregeling betekent een verandering van de arbeidsvoorwaarden die zijn vastgelegd in de arbeidsovereenkomst. Het lijkt verstandig om de Ondernemingsraad en werknemers mee te nemen in de verschillende afwegingen. Daarbij is het noodzakelijk  om de Ondernemingsraad en werknemers om instemming te vragen bij iedere wijziging van de pensioenovereenkomst.

Bedrijfstak-/ beroepspensioenfondsen

Voor bedrijven die onder een Bedrijfstakpensioenfonds vallen geldt bovenstaande tekst niet. Bij betalingsonmacht is het, gezien de hoofdelijke aansprakelijkheid,  noodzakelijk om deze binnen 14 dagen te melden aan het BPF. Deelname aan de pensioenregeling van een bedrijfstak- of beroepspensioenfonds is vaak verplicht voor werkgevers als ze in een bepaalde branche van het bedrijfsleven actief zijn. De sociale partners in de betreffende branche bepalen op centraal niveau de inhoud van de pensioenregeling. Een individuele werkgever kan daar geen invloed op uitoefenen. Om die reden staan de wijzigingsmogelijkheden van artikelen 12 en 19 PW niet open voor een werkgever die deelneemt aan een pensioenregeling van een bedrijfstak- of beroepspensioenfonds. Wel bestaat de mogelijkheid om in overleg met het pensioenfonds tot een betalingsregeling te komen. De pensioenfondsen voor de Horeca & Catering, de Detailhandel en de Reisbranche hebben bijvoorbeeld al maatregelen genomen wat betreft de betalingstermijn en incasso van pensioenpremies.

miQ in business

Wij ondersteunen onze relaties die de wens hebben om de betaling uit te stellen dan wel de pensioenregeling te versoberen. Ook informeren we de werknemers namens de werkgever met communicatie in de vorm van mondelinge en schriftelijke toelichting en cijfermatige overzichten. Indien u nog geen relatie bent van miQ in business overleggen we graag met u over de mogelijkheden. Disclaimer: De inhoud van dit artikel is bedoeld als algemene informatie. U kunt hieraan geen rechten ontlenen. Het spreekt voor zich dat we bij het samenstellen van dit artikel uiterst zorgvuldig te werk zijn gegaan.